Подземни води и Извори
Од фреатските подземни води, главо, со вода се снабдуваат бунарите. Се смета дека околу 60% од селските и 50% од градските населби во Р.Македонија се снабдуваат со вода од бунарите.
Артерските, а и бунарските води најмногу ги има во Пелагонија (резерви околу 170-250 m³) и во Струмичко-радовишката Котлина (850 m³), потоа во Скопската, Полог, Овчеполието, Тиквеш и на други места.
Артерски подземни води
Бунарски (фреатски) подземни води
Артерските подземни води ги има во сите наши котлини. Тие се наоѓаат меѓу два непропусливи слоја. Кога горниот непропуслив слој ке се продупчи, водата излегува на површината во вид на водоскок.Нивната најголема распространетост е на длабочина меѓу 50 и 80 метри.
Бунарските подземни води се најчесто застапени во котлините и во речните долини. Во добиваат од врнежите,одводните текови кои се спуштаат од повисоко кон пониско, при што еден дел од водата понира (водни текови кои се спуштаат од Шар Планина во Полог) или од самите реки (Вардар, Црна Река, Брегалница...), доколку се наоѓаат во близина на речното корито.
ПОДЗЕМНИ ВОДИ
Св.Наум
Подземните води лежат врз непропусливи слоеви од глина над, кои, пак, се наоѓаат пропусливи слоеви од ситен песок и чакал.Во нашава земја има два типа подземни води: бунарски и артерски.
Силните извори со издашност од повеќе од 1m³ во секунда се наречени врутоци. Такви се врутоците на Вардар, Црна Река, Треска и други.Најсилен извор во нашава земја е врутокот Св.Наум, кај истоимениот манастир,кој добива вода од Преспанското Езеро. Од наго излегуваат 11м³ вода во секунда. Други поголеми врутоци околу Охридското Езеро се Билјанините Извори, Шум кој со своето мало езеро се користи и како мрестилиште за пастрмка, Вевчанските извори и други.
ИЗВОРИ
Кога подземната вода ќе излезе на
површината на Земјата се создава извор.
Во Република Македонија има окулу 1.100 поголеми извори со издашност од повеќе од 1 литар во секунда. Само 90 извори имаат издашност повеќе од 30 литри во секунда и даваат 84% од вкупната изворска вода, додека другите учествуваат само со 16% во вкупната изворска вода.
. Врутокот Рашче со 4 m³ вода во секунда се смета за еден од најзначајните во Република Македонија. Со вода за пиење од него се снабдува населението на Скопје и околните настелби. Од особено значење е врутокот на Вардар, од кој се снабдува населението од Гостивар како и врутокот на реката Студенчица кој е значаен за населението од Кичево, Македонски Брод, Крушево и Прилеп.
Најпознатите минерални извори се наоѓаат кај селата Меџитлија и Кременица во пелагонија, Волково кај Скопје, Смрдлива вода под Кожув и други.
Минерални извори
Во Република Македонија има и минерални извори. Тие се делат на топли и студени извори. Во топлите изворитемпературата на водата е подолема од 20 °C. Топли извори има на 8 места и тие се преурадени во бањи, а студените се наоѓаат во близина на Скопје, Битола и Гевгелија и служат за пиење.
Најголем број извори се наоѓаат во планинските подрачја на Шар Планина, Бистра, Баба, Јакупица, Кожуф и други.Најмногу извори има во западниот дел на Републиката, помалку во источниот, а најмалку во Повардарието. 80% од изворите се наоѓаат во сливот на Вардар, 15% во сливот на Црн Дрим, а 5% во сливот на Струмица.
Бањи
-Катлановска (Скопје, температура до 50°C)
-Проевска (Куманово, до 30 °C)
-Кежовица (Штип, до 57°C)
-Негорска (Гевгелија, до 36 °C)
-Кочанска (72 °C)
-Дебарска (36°C)
-Косоврасти (Дебар, 48°C)
-Банско (Струмица, 72°C)
geokohridski
СЕВЕРНА ЕВРОПА
ШВЕДСКА
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Шведска е кралство сместено на источниот дел од Скандинавскиот Полуостров. На исток државата излегува на Балтичкото Море и граничи со Финска, од која е одделена и со Ботнискиот Залив. На југ од Данска е одделена со водите на протокот Категат. Покрај со Финска, копнена граница има и со Норвешка, со која граничи на запад. Во овие граници зафаќа површина од околу 450 000 км кв.
2. БРЕГОВА РАЗГРАНЕТОСТ И РЕЛЈЕФ
Бреговите на Шведска не се толку разгранети како бреговите на Норвешка и Данска, иако се одикуваат со голем број на помали острови, полуострови и заливи. Од островите поголеми се Готланд и Еланд.
Низинските подрачја во Шведска главно се по брегот на Балтичкото Море и во појужните делови од државата. Кон границата со Норвешка релјефот се издигнува на поголема надморска височина. Во тој дел се простираат старите грамадни Скандинавски Планини. Највисоките предели на државата се простираат во северните делови и се нешто над 2 000 м н.в.
3. КЛИМА
Климата е значително постудена за разлика од државите од Јужна и Западна Европа. Тоа се должи пред се на фактот што Шведска има посеверна географска широчина. Климатски се издвојуваат четири региони. Во јужните делови се застапени влијанија на Атлантскиот Океан, според што климата тука е атлантска. Кон средишните делови на државата климата е континентална, со пониски температури и помало количество на врнежи. Посеверно од 65-от степен с.г.ш. климата е субполарна, со средногодишни температури под 0 степени целзиусови. На Скандинавските планини климата е планинска.
4. ХИДРОГРАФИЈА
Реките припаѓаат во сливот на Балтичкото Море, некои од нив се: Дал, Индалс, Луле и др. Шведска се одликува со голем број на езера. Тие се од ледничко потекло. Поголеми меѓу нив се: Венерн, Ветерн, Елмар и др.
5. НАСЕЛЕНИЕ
Во Шведска денес живеат нешто над 10 милиони жители, со што државата спаѓа во редот на ретко населени земји, со околу 20-тина жители на км кв. И Шведска како и голем број на европски земји се одликува со висок удел на старо население, над 65 година возраст имаат над 20 % од населението. Освен Швеѓаните овде се застапени и Финци, како и голем број на доселеници поранешна Југославија, некои азиски држави и др. Според религиозната припадност најзастапени се протестантите, со над 60 % од населението.
6. НАСЕЛБИ
Главен и најголем град во Шведска е Стокхолм (околу 1 милион жители), други поголеми градови се: Гетеборг, Малме, Упсала и други.
7. СТОПАНСТВО
Во стопански поглед Шведска е една од најразвиените земји во Европа. Таа е богата со руди на: железо, бакар, злато, олово, цинк, никел и др. Особено голем производител е на железо, кое најмногу се експлоатира кај градот Кируна. Шведска е исто така богата и со шуми, тие покриваат 60 % од нејзината територија. Од полјоделските култури најзастапени се: пченица, јачмен, компир, овес и шекерна репа. Шведска се одликува и со развиено сточарство. Најразвиени индустриски гранки се: машинската, металската, хемиската, електротехничката и дрвната. Шведска увезува: градинарски култури и овошје, а извезува: руди и машини.
Норвешка и Финска
НОРВЕШКА
- Норвешка
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Норвешка е држава која се простира во најсеверните делови од Европа. Го зафаќа западниот дел на Скандинавскиот Полуостров, а излегува на Сeверно, Норвешко и Баренцово Море. На исток Норвешка граничи со: Русија, Финска и Шведска. Во овие граници зафаќа површина од 385 000 км кв.
2. ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Норвешка се одликува со еден од најразгранетите брегови меѓу државите во светот. Има голем број на острови, полуострови и заливи, кои овде во најголем дел се фјордови. Карактеристичен е и протокот Скагерак, кој ја одвојува Норвешка од Данска. Од островите на Норвешка му припаѓаат и Шпицбергшките Острови и островот Јан Мајен, а од тие што се поблиску до брегот се издвојуваат Лофотските Острови.
Планините се главна одлика на релјефот на Норвешка, и тоа тука се простираат Скандинавските Планини, кои не преминуваат повеќе од 2 500 м н.в.
На територијата на Норвешка се застапени 4 климатски типови и тоа: атлантска, планинска, субполарна и поларна. Субполарната е застапена во крајните најсеверни делови од Скандинавскиот Полуостров, додека поларната е застапена на островите во Сверерниот Леден Океан. На планините е застапена планинската клима, но таа е застапена и на помала надморска височина за разлика од планините во појужните делови од Европа. Покрај брегот е застапена атлантската клима, која е многу потопла клима во споредба со климатските услови во останатите делови од Европа кои се на иста или слична географска широчина, а е резултат пред се на топлата Голфска Струја.
Реките во Норвешка се кратки, брзи и полноводни, a нивниот тек го завршуваат во многубројните фјордови. Според тие карактеристики тие се погодни за искористување на нивната хидроенергија.
3. НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Норвешка денес живеат нешто над 5 400 000 жители, со што е една од најретко населените држави во Европа и во Светот, со под 15 ж/км кв. Најголем дел од населението се Норвежани (над 80 %), додека според религиозната припадност најбројни се протестантите, со над 70 %.
Главен и најголем град во Норвешка е Осло (околу 1 000 000 жители), а други поголеми градови се: Берген, Ставангер, Трондхајм и Драмен.
4. СТОПАНСТВО
Норвешка е една од државите со највосок стандард во светот. Тоа особено е така по откривањето на големите резерви на нафта и земјен гас, во 60-тите години на XX век. Освен тоа Норвешка е богата и со рибен фонд, шуми и разновидни минерално-рудни наоѓалишта. Покрај големите резерви на фосилни горива, дури 99 % од електричната енергија во државата се добива во хидроцентралите, податок според кој е на прво место во светот. Норвешка го држи и високото второ место во светот по количеството на извезена риба. Невработеноста овде изнесува само 2 % од населението.
ФИНСКА
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Финска се простира во северните делови од Европа. Копнена граница има со Русија, Норвешка и Шведска. Излегува на Балтичкото Море, поточно на Финскиот и Ботничкиот Залив. Во овие граници зафаќа површина од 340 000 км кв.
2. ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Брегот на Финска не е многу разгранет, освен заливите, карактеристични се Оландските Острови. Финска е низинска земја, а планини се простираат во северниот дел. Тоа е всушност дел од Скандинавските Планини, а во земјата највисокиот врв е околу 1 300 м н.в. Кон југ се простираат области кои се одликуваат со илјадници езера. Воопшто речиси целата територија на Финска е прекриена со езера и шуми. Бројот на езера овде изнесува над 60 000. Финска исто така се одликува со голем број на реки.
Финска е една од најстудените европски земји. Тука е застапена континентална и субполарна клима. Летата во Финска се кратки и свежи, а зимите подолги и студени. Снегот се задржува од октомври до мај.
3. НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Финска денес живеат нешто над 5 500 000 жители, со што и таа е една од најретко населените држави во Европа и во Светот, со околу 16 ж/км кв. Најголем дел од населението се Финци (над 90 %), а застапени се и Швеѓани (околу 8 %). Според религиозната припадност најбројни се протестантите со 70 %, а нерелигиозни се околу 27 %.
Главен и најголем град е Хелсинки (над 600 000 жители), други поголеми градови се: Тампере, Оулу и Турку.
4. СТОПАНСТВО
Главен белег на стопанството на Финска е шумскиот фонд, кој зафаќа над 60 % од територијата на државата. Државата располага со мали површини кои се обработливи, додека сточарството има поголемо значење. Финска увезува: жита и јужно овошје, а извезува: дрво, хартија и млечни производи.
Данска и Исланд
ДАНСКА
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Данска се наоѓа во регионот Северна Европа. Се простира на полуостровот Јиланд и на уште околу 500 острови (од кои 108 се населени). Има поволна географска положба и претставува мост помеѓу Северна и Средна Европа. Копнена граница има само со Германија (на југ). Излегува на Северно и на Балтичко Море. Најблиски држави со кои се поврзува по воден пат се Шведска и Норвешка, од кои е раздвоена со протоците Категат и Скагерак. Има површина од околу 43 000 км². На Кралството Данска му припаѓаат и најголемиот остров во светот- островот Гренланд (со околу 50 000 жители) и Фарските Острови (околу 56 000 жители).
2. ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Данска е една од најниските држави во Светот, со просечна надморска височина од само 34 м, нејзината територија всушност е пространа брановидна низина, со највисока точка кај местото Ејер Бавнехе, од само 173 м н.в. Поради големиот број на острови, Данска се одликува со долга брегова линија од 7 314 км. Покрај полуостровот Јиланд, се издвојуваат најголемите острови: Селанд, Фин и Лоланд. За Данска се карактеристични и бројните протоци, мошне значајни за морепловството, од кои покарактеристични се: Скагерак, Категат, Ересунд, Голем и Мал Белт.
Климата во Данска е атлантска, се одликува со свежи лета и благи зими. За климата посебно влијание има и влажниот западен океански ветер, кој овозможува да има врнежи во текот на целата година, при што со дожд годишно се одликуваат околу 180 денови. Реките во Данска се кратки и неповолни за пловидба.
3. НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Данска денес живеат околу 5 800 000 жители, а густината на населеност во државата изнесува 134 ж/км², со што е најгусто населена држава во регионот Северна Европа. Данска, како и најголем дел од државите во Европа, се одликува со големо учество на лицата постари од 65 години. Тој удел изнесува околу 20 %. Според етно-јазичната поделба на населението, Данскиот народ спаѓа во групата на народи Германи. Денес во Данска живеат околу 90 % Данци, додека останатите 10-тина % се: Германци, Пољаци, Турци, Ирачани, Романци итн. Според верската припадност 76 % од населението се декларирало како дел од Данската Протестантска Црква, додека најзастапено религиозно малцинство во Данска е Исламот со околу 4 % од вкупното население.
Главен, најголем и најнаселен град во Данска е градот Копенхаген. Пошироката околина на градот го претставува и најгусто населениот дел од државата, каде што живеат околу 1/3 од вкупното данско население. Дури 87 % од вкупното население во државата живее во градовите. Други поголеми градови се: Архус, Оденсе и Алборг.
4. СТОПАНСТВО
Според сите показатели за развојот на стопанството, Данска е една од најразвиените земји во Светот. Околу 75 % од населението работи во услужните дејности, 24 % во индустријата, а само 1 % се занимава со земјоделство. Во Данска најмногу се произведуваат житарици и сточна храна, а се повеќе се одгледува зеленчук и цвеќе во стакленици. Посебно значајно од сточарските гранки е свињарството (13 милиони), а многу не заостануваат и останатите гранки, со што Данска е една од најпрепознатливите земји во Светот по производството на висококвалитетни млечни и месни производи. Данска е најзначајната рибарска држава во ЕУ, располага со 2 700 бродови и годишен улов од над 2 милиони тони (13-та во Светот). По 1950 година, во Данска особено се инвестира во образуванието, истражувачката и научната дејност, со што земјата од земјоделска се преориентирала во индустриска. Поразвиени индустриски гранки се: прехрамбената, машинската (мотори, велосипеди, и земјоделски машини), фармацевтската, индустријата за мебел, хемиската, електротехничката (медицински апарати), текстилната и индустријата за играчки. Данска се одликува со мошне развиен: патен, железнички, воден и воздушен сообраќај. Велосипедот е особено значајно превозно средство.
5. ЗАНИМЛИВОСТИ
- Интернетот е многу раширен и има практична примена во Данска. Голем број на професии како: благајник, библиотекар и сл. речиси не постојат, бидејќи се е компјутеризирано, а наплатата на услугите се врши он-лајн.
- Рекреативниот спорт во Данска е многу раширен меѓу популацијата. Интересно е тоа што термините секој си ги одредува сам, а тој што нема да ги испочитува, задоцни и сл. е должен да плати одредена казна.
- Излегувањето после 18 часот во Данска се смета за непристојно. Тогаш данците најчесто имаат семејна вечера.
- Данците се познати како особено штедлив народ. Најчесто пазарат во петок бидејќи тогаш маркетите се со најниски акциски цени. Земањето на кредити од банките е ретка појава и истите неможат да се подигнат без добра причина.
- Данците веруваат во терапевтската моќ на спиењето надвор од домот. Па така неретка е сликата пред детските градинки на колкички во кои има мали деца, кои спијат надвор на различни временски прилики. Во Данска се популарни и шумските градинки, при што децата престојуваат во шумски предели, развивајки ја својата креативност во природна средина.
- Во Данска земањето на фармацевтски производи, пред се лекови е вистинска реткост.
- Бидејќи е северна земја и има поголема потреба од светлина, во Данска многу ретко се користат пердиња, а многу често страните на куќите се само од стакло.
- Во Данска образованието до завршувањето на факултет и здравствената заштита се бесплатни.
- Просечната плата во Данска изнесува над 5 000 €.
- Данска веќе подолго време е држава во која живеат најсреќните луѓе во светот (Македонија е на 95-тото место). Тоа е утврдено според повеќе фактори (здравјето на населението, медицинска нега, чувството на самодоверба, семејни односи, безбедност на работното место, политички слободи, некорумпираност на власта и сл.).
- Во главниот град на Данска – Копенхаген има повеќе велосипеди од автомобили.
- Иако е држава во Северна Европа, Данска се одликува со голем број на плажи. За голем број од нив е карактеристичен пејзажот во кој се застапени ветерниците.
ИСЛАНД
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Исланд е островска држава во водите на Атлантскиот Океан. Се наоѓа во непосредна близина на Северниот поларен круг. Има вкупна површина од 103 000 км².
2. ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Брегот на Исланд е доста разгранет. Но сепак оваа држава е најспечифична по вулканската активност и бројните гејзери. Има 140 вулкани од кои 30-тина се активни (Лаки, Хекла, Гримсвот и др.). Во Исланд е и најголемиот ледник во Европа, тоа е Ветнајекул, со околу 8 500 км². Според тоа на островот се застапени сите облици на глацијален релјеф. Највисокиот врв изнесува 2 119 м н.в. Климата во јужните делови на Исланд е атлантска, а во останатиот дел од островот е планинска и субполарна.
3. НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Исланд денес живеат нешто над 365 000 жители, со што државата се одликува со најретка густина на населеност во Европа. Таа изнесува само 3,5 ж/км кв.
Главен град е Рејкјавик (125 000 жители), а другите градови се помали, со помалку од 30 000 жители (Копавогур, Хафнарфјордур и др.)
.
4. СТОПАНСТВО
Главен белег на стопанството на Исланд е риболовот и бродоградбата. Главни полјоделски производи се компирот и репката, додека цвеќе и овошје се одгледува во стакленици. Доста застапено е и говедарството и овчарството. Исланд располага со голем хидроенергетски потенцијал и геотермална енергија, која во голема мера се искористува.
СРЕДНА ЕВРОПА
ГЕРМАНИЈА
1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Германија е сојузна република, во регионот Средна Европа, која се состои од 16 покраини. Приморскиот дел на државата е на север, каде таа граничи со Данска. На запад од полуостровот Јиланд, Германија излегува на Северно Море, а на исток на Балтичкото Море. Со Килскиот Канал, на споменатиот полуостров, овие мориња се поврзани. Покрај со Данска, Германија граничи и со: Полска и Чешка на исток, Швајцарија и Австрија на југ и Холандија, Белгија, Луксембург и Франција на Запад. Во овие граници зафаќа површина од околу 356 000 км².
2. БРЕГОВА РАЗГРАНЕТОСТ И РЕЛЈЕФ
Брегот на Германија не се одликува со значајна брегова разгранетост, со исклучок на некои помали острови и заливи.
Релјефот е разновиден, и се состои од 3 целини: Северна, Средна и Јужна Германија. Северниот дел е најнизок. Низ него поминуваат голем број на реки кои се меѓу себе поврзани со канали. Тука се простира Германската Низина. Во Средна Германија низините преминуваат во ридски терени и ниски планини. Тоа се стари планини до 800 м н.в. кои се прекриени со густи шуми. Такви се: Харц, Ајфел, Тириншка шума и др. Јужна Германија се одликува со повисоки планини. Тука се простираат: Баварските Планини и Баварската Висорамнина, како и планината Шварцвалд и некои други планини.
3. КЛИМА
Во Германија се застапени неколку климатски типови. Во северните крајбрежни делови е застапена атлантската клима. Во најголем дел од територијата на државата е застапена континентална клима, додека во најјужните планински предели е застапена планинската клима.
4. ХИДРОГРАФИЈА
Реките во Германија припаѓаат во сливовите на: Северно, Балтичко и Црно Море. Поголеми и позначајни се реките: Рајна, Везер и Лаба (слив на Северно Море) и Дунав (Црноморски слив). Реките во Германија се поврзани со густа мрежа од речни канали. Најголем меѓу нив е каналот Мителанд, кој ги поврзува реките Рајна, Везер, Лаба и Одра. Од езерата најголемо е Боденското Езеро, на границата со Швајцарија.
5. НАСЕЛЕНИЕ
Во Германија денес живеат околу 83 000 000 жители, со што е втора најнаселена држава во Европа. Според тоа просечната густина на населеност изнесува околу 232 ж/км кв. Во Германија учеството на старо население е високо, но тоа би било уште поизразено доколку државата не беше најпривлечна Европска дестинација за голем број на доселеници. Па така околу 20 % од населението во Германија се од негерманско потекло. Од нив 10 % потекнуваат од Европа, а 9 % од Азија. Од сите доселеници најбројни се Турците со учество во вкупното население од 3,5 %. Во Германија се застапени 4 малцински групи: Данци, Лужички Срби, Роми и Фризијци, тие подолго време живеат во одредени региони во Германија. Според религиозната припадност христијани се околу 59 %, нерелигиозни 35 % и муслимани околу 6 %.
6. НАСЕЛБИ
Германија се одликува со голем број на големи градови, што се должи пред се на константниот индустриски развој, а тоа е предуслов за постојано доселување во нив на бројна работна сила, од земјата но и од други држави. Главен и најголем град е Берлин (околу 4 милиони жители). Други милионски градови во Германија се и градовите: Хамбург, Минхен и Келн. Други градови поголеми од 500 000 жители се: Франкфурт, Штутгарт, Дизелдорф, Дортмунд, Есен, Лајпциг, Бремен, Дрезден, Хановер и Нирнберг.
7. СТОПАНСТВО
Во стопански поглед Германија е најразвиена земја во Европа и една од водечките земји во стопански поглед во светот. Тука може да се каже дека се развиени сите видови на индустрија, а особено значајни се: металната, машинската, електротехничката, хемиската, текстилната, бродоградбената и прехрамбената. Посебно развиени индустриски региони се областите Рур и Сар, во западниот дел од Германија. Германија, заедно со Кина, Јапонија и САД, е најголем производител на автомобили во Светот. Германија е голем производител на полјоделски и сточарски производи. Сообраќајот и туризмот исто така се особено развиени стопански гранки. Особено познати се туристичките центри за зимски спортови, на Баварските Алпи. Германија има најразвиена трговска размена од Европа со државите ширум цветот. Таа увезува земјоделски производи и нафта, а најмногу извезува разни видови на машини и автомобили.
ПОЛСКА
Природно-географски карактеристики
Полска го зафаќа најисточниот дел на Средна Европа. На север се граничи со Балтичкото Море и Русија, на исток со Литванија, Белорусија и Украина, на југ со Словачка и Чешка и на запад со Германија.
Таа има поволна географска положба бидејќи преку Балтичко Море е поврзана со сите мориња и океани, а по копнен пат има голем број патишта и железници. Преку нив е поврзана со цела Европа и Азија.
Бреговата линија не е разгранета, брегот има должина од 800 км и е низок и песоклив. Таму се наоѓаат островите Уседом и Волин.
Релјефот на Полска е претежно низински. Само во јужните делови кон границата со Словачка и Чешка се наоѓаат ниски и средни планини. Од нив најпозната е Полска Висија(висорамнина) со највисоко место Лиса Гора(611 метри). Највисоките делови во Полска се наоѓаат на самата граница со Словачка, тоа се Карпатите и таму се наоѓа највисокиот врв Риси(2503 м). Може да напоменеме дека во подрачјата на Карпатите има изобилство на шуми и рудни богатства.
Во Полските низини има голем број на мали езера чие потекло е од глацијалниот период кој ја зафатил Европа пред 15 000 години. Низ нив течат реките Висла, Варта, Одра, Буг, Просна и други.
Климата е главно умерено континентална низ целата земја. Климата е океанска на север и запад и станува постепено потопла и континентална кон југ и исток. На повисоките места имаме и планинска клима. Летата се генерално топли, со просечни температури помеѓу 18 и 30 ° C во зависност од регионот. Зимите се прилично ладни, со просечни температури околу 3 ° C на северозапад и -6 ° C во североисток. Врнежите паѓаат во текот на целата година, иако, особено на исток, зимата е посува од летото.
Најтопол регион во Полска е Ниска Силесија во југозападниот дел на земјата, каде што температурите во летниот период се меѓу 24 и 32 ° C, но може да достигнат до 34 до 39 ° C во некои денови во најтопли месеци во јули и август.
Најстудениот регион на Полска е на североисток во Подлска војводството во близина на границите со Белорусија и Литванија. Обично најстуден град е Сувачки. Климата е под влијание на ладни фронтови кои доаѓаат од Скандинавија и Сибир
Најдолгите реки се Вислата (полска: Висла), долга 1.047 километри; Одра (полски: Одра), која е дел од западната граница на Полска, долга 854 километри; нејзината притока, Варта, долга 808 километри; и Буг, притока на Висла, долга 772 километри. Висла и Одра припаѓаат на Балтичкиот слив, како и бројни помали реки во Померанија.
Шина и Анграпа течат по Преголија до Балтичкото Море, а Чарна Ханца тече низ Балтичкото Море преку Неман. Додека голем дел од полските реки се одводнуваат во Балтичкото Море, Бескиди во Полска се извор на некои од горните притоки на Орава, кои течат преку Вах и Дунав до Црното Море. Источните Бескиди исто така се извор на некои струи што се истураат преку Днестар до Црното Море
Полските реки се користат од рано време за навигација. Викинзите, на пример, патувале низ Висла и Одра во внатрешноста на Полска. Во средниот век кога постоела Полско-Литванската Унија(1569-1791 год.) таа била главна житницата на Европа и пратките на жито и други земјоделски производи биле транспортирани по Висла кон Гдањск, а потоа и во други делови на Европа.
Со речиси десет илјади затворени водни тела кои покриваат повеќе од 1 хектар, Полска има едни од најмногубројните езера во Светот. Во Европа само Финска има поголема густина на езера. Најголемите езера, кои опфаќаат повеќе од 100 км2, се езерото Шнајрви и езерото Мамри во Мазурија, и езерото Лебско и езерото Грацско во Померанија.
Демографски карактеристики
Полска зафаќа површина од 312 000 км?Со своите 39 мил. жители(попис 2019), Полска е осма најголема држава во Европа и шеста најголема држава во ЕУ. Густината на населението е 124 ж/км?.
Во историјата, Полска била држава со повеќе националности и религии. Пред Втората светска сојна, Полска имала околу 3 милиони Евреи, а после холокаустот има само 300.000 Евреи. Исто така со промената на границите, различноста на населението значително се намалила. Според пописот во 2002 година, 96,74% од населението се изјаснило како Полјаци, додека 471.500 се изјасниле со други националности, а 774.900 не се изјасниле. Најголемо малцинско население во Полска се Шлезите, па потоа следат Германците, Белорусите, Украинците, Литванците, Русите, Ромите, Словаците, Чесите и Татарите.
Варшава е главен град на Полска. Лоциран е на реката Висла, околу 350 км од Балтичкото Море и Карпатските Планини. Проценет број на население во 2018 год. изнесува 1.764.615.
Други позначајни градови во Полска се Краков, Катовице, Вроцлав, Лоѓ, а на Балтичко море доста се значајни пристанишните градови Шќеќин(Шчечин) ,Гдањск и Гдиња.
Стопанство
Полската економија се смета за една од најздравите посткомунистички економии, со раст на БНП од 6,1%. По падот на комунизмот, Полска имплементира политики на либерализација на економијата и денес е пример за тоа како успешно да се излезе од процесот на транзиција. Приватизацијата на малите и средни претпријатија и либералните закони овозможило развој на приватниот сектор. Исто така приватизацијата на осетливите сегменти на полското општество, како челик, железница и слично успешно се имплементирало од 1990 до денес. Полска има висок број на приватни фарми во земјоделскиот сектор, со потенцијал да стане лидер во производството на храна во ЕУ.
Полска е богара со енергетски извори, камен јаглен и помали количини на нафта. Индустријата има огромно значење за земјоделството. Најразвиени индустрии се металургијата(Катовице и Краков), машинската(Вроцлав), текстилната(Лоѓ) и други. Од земјоделските култури најмногу се произведува компир, шеќерна репа, ‘рж, хмељ и др.
Полска во однос на трговијата, увезува земјоделски производи, јужно и средноевропско овошје како и суровини за индустриските капацитети, а извезува јаглен, машини и апарати за домаќинство.
Туризмот во Полска е во развој, особено во јужните делови каде што се наоѓаат Карпатите(Судетите и Бескидите) и таму се наоѓа и најпознатото зимско одморалиште и туристички центар Закопане.
За тие што сакаат да знаат повеќе
https://news24.vip/25-fakti-za-polska-koi-ne-znaevte-deka-postojat/
https://discovercracow.com/zakopane/
ЧЕШКА
ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ КАРАКТЕРИСТИКИ
Чешка е средноевропска земја, која е самостојна од 1992 година, до кога заедно со Словачка ја формираа државата Чехословачка. Чешка граничи со: Словачка на исток, Австрија на југ, Германија на запад и Полска на север. Во овие граници зафаќа површина од околу 78 860 км².
Релјефот во Чешка главно се состои од ниски и средно високи планини и низини. Според релјефот е поделена на две природни целини а тоа се Чешката Висорамнина на запад и Моравија на исток. Моравија од три страни е заградена со планини, Јесеник на север, Јаворник и Бели Карпати на исток и Чешко-Моравските планини на запад. Планините во Чешка се богати со: шуми, пасишта и руди. Од рудите има значајни количини на камен и кафеав јаглен, железо, графит, уран, злато, сребро, олово и др. Чешката висорамнина пак од сите страни е заградена со планини. На север Судетите, на југ Шумава, исток Чешко-Моравски планини и запад Рудните планини.
Климата е континентална, умерено-континентална и планинска. Поради поставеноста на планините со кои е заградена државата, влажните и студени воздушни маси се спречени да навлезат во внатрешноста на територијата.
Од реките најзначајни се Лаба со својата притока В`лтава, која тече низ главниот град на државата. Тоа се пловни реки кои припаѓаат во сливот на Северно Море. Низ Моравија тече реката Морава, која е лева притока на реката Дунав.
Население
Во Чешка денес живеат околу 10, 65 милиони жители, со просечна густина на населеност од 135 ж/км². Најголем дел од населението се Чеси, а има и жители од соседни земји, меѓу кои најмногу Словаци, како и Полјаци, Германци и Австријци. Чесите припаѓаат во групата на народи Словени. Според вероисповедта, се поголем број на жители на Чешка се декларираат како нерелигиозни (околу 80 %).
Главен град на Чешка е Прага (над 1 милион жители) кој е главен културен и индустриски центар со развиена метална, машинска и електротехничка индустрија. Други поголеми градови се: Брно, Острава, Плзен и Либерец.
.jpg)
СТОПАНСТВО
СТОПАНСТВО
Чешка е развиена индустриска и земјоделска земја. Поразвиени индустриски гранки се: металургија, машинска и хемиска индустрија, а тие се особено застапени во околината на Прага и другите поголеми градови. Градот Плзен е познат центар за производство на пиво. Чешка е и голем производител на текстил, хартија и шеќер. Од земјоделските култури овде најмногу се одгледуваат: шеќерна репа, компир, пченица и хмељ. Во Чешка развиен е и туризмот, особено бањскиот туризам(Карлови Вари, Марјански Лазни и др).
СЛОВАЧКА
Природно-географски карактеристики
Со распаѓањето на Чехословачка во 1992 година, како незавизна земја на европската сцена се појавува и Словачка. Словачка е континентална земја, нема излез на море и нејзината географска положба не е многу поволна. На север се граничи со Полска, на југ со Унгарија, на исток со Украина и на запад со Чешка и Австрија. Во овие граници зафаќа површина од 49 000 км² и на тој простор живеат околу 5,5 милиони жители.
Релјефот во Словачка е претежно планински. Планините зафаќаат 75% од нејзината територија, додека низините 25%. Најпознатите планини се протегаат во северниот дел, а најпознати се Карпатите со највисоките планини Татри, Словачките Рудни Планини и други. Карпатите се богати со шуми, пасишта и руди. Најзастапени се рудите на злато, сребро, бакар, железо, никел, антимон, манган, графит и други. Низините во Словачка се наоѓаат во јужниот и југоисточниот дел. Тоа се северните делови на Панонската Низина.
Климата во Словачка е претежно континентална и планинска.
Најголемите реки во Словачка се Дунав и Вах. На Вах се изградени најголемите хидроцентрали за добивање на електрична енергија, а реката Дунав има најголемо сообраќајно значење бидејќи е пловна река.
Демографија
Во однос на населението, во Словачка живеат во најголем број Словаци(87%), Унгарци(10%) и 3% други националности. Словаците припаѓаат на словенската група на народи. Главен град е Братислава(425 000 жители), а други позначајни градови се Кошице, Жилина, Нитра, Тренчин и други. Братислава е стар град и важно пристаниште на Дунав. Важен центар е на хемиска(вештачка свила, вештачки ѓубрива, сулфурна киселина) и петрохемиска(бензин, мазива) индустрија.
Стопанство
Словачка е развиена индустриска и аграрна земја. Од земјоделските култури најмногу се одгледуваат шеќерна репка, пченица, хмељ, компир и друго.
Од индустиските гранки најразвиена е металната, машинската, текстинлната и прехрамбената(над 100 фабрики за шеќер), дрвната индустрија(целулоза и хартија).
Најзначајни индустриски центри се Кошице, Трнава, Прешов, Нитра и други.
Во Словачка туризмот е во развој. Планинскиот туризам е застапен на Татрите. Таму постојат терени за зимски спортови, но и голем број леднички езера кои се привлечни за одмор и релаксација.
Словачка(презентација)
АВСТРИЈА
Географска положба и големина
Австрија ,службено Република Австрија е континентална,подунавска и алпска земја во Средна Европа со околу 8,47 милиони луѓе и главен град Виена. Површината на Австрија изнесува 83.855 км2 приближно 84.000 km2 и според тоа се наоѓа на 112 место во светот.Таа се граничи со Чешка и Германија на север, Унгарија и Словачка на исток, Словенија и Италија на југ и Швајцарија и Лихтенштајн на запад. Теренот во Австрија е планински, поради присуството на Алпите; само 32% од земјата е под 500 метри, а нејзината највисока точка е 3.798 метри(Грос Глокнер).Голема важност има и поминувањето на реката Дунав која ја поврзува Австрија со останатите подунавски земји. Иако не излегува на море Австрија има поволна географска положба.
Главен град-Виена
Површина- 84.000км2
Население- 8,47 милиони луѓе
Официјален јазик-Германски
Валута-Евро
Релјефот во Австрија е претежно планинска.Тука се протегаат Истончните Алпи кои се делат на Салзбуршки,Таври и Карнишко-корушки.На запад се наоѓаат високите огранoци на Алпите кои се спуштаат кон исток.Највисоката точка во Австрија е Грос Глокнер со 3.798 метри надморска височина.Освен планински релјефот во Австрија е и низински.Па тука се наоѓа и една од најпознатите низини Панонската низина
Поголемиот дел од Австрија лежи во умерена климатска зона ,каде доминираат влажни западни ветрови. Со речиси три четвртини од земјата доминирана од Алпите, доминира алпската клима . На исток - во панонската рамнина и до долината на Дунав- климата покажува континентални карактеристики со помалку дожд од алпските области. Иако Австрија е студена во зима (-10 до 0 ° C), летните температури може да бидат релативно високи, со просечни температури во средината на 20-тите години и со највисока температура од 40,5 ° C (105 ° F) во август 2013 година.
Според Копенската климатска класификација,Австрија ги има следните типови на клима: Океанска, влажно континентална , Субполарна,Алпска и др. Важно е да се забележи дека Австрија може да се соочи со многу ладни, тешки зими, но поголемиот дел од времето тие се само околу студени како оние во донекаде слични климатски зони, на пример, Јужна Скандинавија или Источна Европа. Исто така, на повисоки надморски височини, летата обично се значително поладни отколку во долините / долните надморски височини. Поларните и тундровските клими што се гледаат околу Алпите се многу потопла зима отколку она што е нормално на друго место поради делумно влијанието на океаните во овој дел од Европа.
Австриската хидрографска мрежа е под влијание на планинскиот венец на Алпите. Најголема е реката Дунав (360 км), која поминува низ Австрија од запад кон исток, што минува низ градовите во Линц, Кремс и Виена. Други поголеми реки се Драва и Mура и притоките на реката Дунав, Ин и Енс. Во Австрија има и голем број на глацијални езера:Бодесе на границата со Германија и Швајцарија ,Атерско езеро (се наоѓа источно од Салцбург) ,Нојзидлерско езеро(на границата со Унгарија) ,Вортерското езеро (западниот дел на градот Клагенфурт) и многу други. Вкупната површина окупирана од хидрографската мрежа изнесува 1426 км2.
Демографски карактеристики
Австрија е главно населена со Австријци. Тоа е народ од германската група народи. Освен нив,живеат Чеси и Унгарци, а во областа Корушка и Штаерска живеат голем број Словенци и Хрвати. Австрија има 8.356.707 жители (2009), а густината на населението изнесува 99/km2 жител на км?. Главниот град Виена со 1.631.082 жители е најголемиот град во земјата.
Виена е главен град на Република Австрија и е една од деветте сојузни покраини на државата. Виена е главен град на Австрија, со население од 1,7 милиони жителии моментално е најголемиот град во државата и нејзин културен, економски и политички центар. Градот е десетти по големина во Европската Унија.
Виена се наоѓа во источна Австрија, блиску до Словачка, Чешката Република и Унгарија. Овие региони работат заедно во централниот европски граничен регион. Поради нејзината близина со Братислава, Виена образува метрополитански регион од 3 милиони граѓани. Во 2001 година, центарот на градот стана дел од Светското Наследство на УНЕСКО.
Во една студија од 2005 година, помеѓу 127 светски градови, градот Виена заедно со Ванкувер се наоѓа на прво место според квалитет на животот. Исто така, градот бил рангиран на првото место според културата и иновацијата.Според магазинот Monocle, градот зазема високи места според стандардите за живеење, односно се наоѓа на петото место во 2010.
Стопанство
Австрија е високоразвиена индустриска и земјоделска земја која се одликува со развиено земјоделство и прехрамбена индустрија, развиено шумарство со дрвна и индустрија за хартија. Поседува разни природни вогатства и хидроенергија, така што се развиени машинската, електотехничката и разни други индустриски гранки. Главен индустриски регион е Виенската Котлина.На Алпите има и развиено сточарство истакнато со одгледувањето на високо млечните крави.Има високоразвиен туризам и трговија. Најпознати туристички центри во Австрија се Инсбрук и Салцбург.Австрија тргува со повеќе земји од светот .Таа извезува машини,резана граѓа,хартија,челик,алуминиум и друго ,а увезува жита,јужни овошја ,тутун и др.
ШВАЈЦАРИЈА
ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ КАРАКТЕРИСТИКИ
Швајцарија е средноевропска земја, која граничи со 5 држави, и тоа: на запад со Франција, на југ со Италија, на исток со Австрија и Лихтенштајн и на север со Германија. Во овие граници зафаќа површина од околу 41 285 км².
Швајцарија е високопланинска земја, со просечна надморска височина од 1 400 метри. Швајцарските Алпи се највисокиот дел во државата, со врвови над 4 000 м н.в. Тука снегот се задржува во текот на целата година и се застапени поголем број на ледници. Најголем меѓу нив е ледникот Алеч. Од овие предели извираат голем број на реки. Северозападно од Алпите се простира Швајцарската Висорамнина. Таа е исполнета со голем број на леднички езера, меѓу кои поголеми се: Боденско, Циришко и Женевско Езеро.
Климата на планинските предели е планинска, со долги и снежни зими, а на пониските места е умерено-континентална.
Реките иако се кратки, тие се полноводни и имаат голем хидроенергетски потенцијал. Најголемо сообраќајно значење има реката Рајна, која е пловна од градот Базел.
ДЕМОГРАФСКИ КАРАКТЕРИСТИКИ
Во Швајцарија денес живеат околу 8, 5 милиони жители, со просечна густина на населеност од 206 ж/км². Швајцарската нација всушност е комбинација од народи од 4 различни потекла. Од нив 70 % зборуваат германски, 20 % француски, 6 % италијански и 4 % реторомански. Тие се официјални јазици во државата, а освен припадници на овие народи, во Швајцарија живеат и: Португалци, Срби, Турци, Албанци, Шпанци и др. Според религиозната припадност најзастапени се христијаните со 68 % (католици и протестанти), муслиманите со 5 %, додека нерелигиозни се 24 %.
Главен град на Швајцарија е Берн (околу 140 000 жители), а други поголеми градови се: Цирих, Женева, Базел и Лозана. Сите тие се поголеми од главниот град, а меѓу нив најголем е Цирих со 400 000 жители.
СТОПАНСТВО
Швајцарија е сиромашна со суровини, но и покрај тоа е една од најразвиените земји во Европа. Се одликува со особено квалитетни производи од областа на индустријата, а најразвиени индустриски гранки се: машинската, индустрија за прецизни апарати, производство на часовници и прехрамбена индустрија. Швајцарија е особено позната и по производството на квалитетно кравјо млеко и развиеното говедарство.
Швајцарија се одликува со густа сообраќајна патна и железничка мрежа. Неповолните релјефни услови за развој на сообраќајот се анулираат со големи вложувања во инфраструктурата (мостови, тунели и сл.). За оваа држава особено значајна стопанска гранка, од која таа остварува големи приходи е банкарството. Швајцарија е земја која е посетена од туристи во текот на целата година. Најпосетени се зимските туристички центри.
Швајцарија има развиена трговија. Таа увезува: нафта, руди, овошје и зеленчук, а извезува индустриски производи.
УНГАРИЈА
ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Унгарија е континентална, средноевропска земја, која граничи со 7 држави, и тоа: Словенија, Хрватска, Србија, Романија, Украина, Словачка и Австрија. Во овие граници зафаќа површина од околу 93 000 км².
ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Во Унгарија низинска земја (95 %), која го опфаќа најголемиот дел од Панонската Низина. Малиот број на планини се ниски и обиколени со низински територии. Такви се: Матра, Бик, Бакоњска Шума и Мечек.
Климата е континентална, зимите се врнежливи и студени, а летата топли и сушни. Поради малото годишно количество на врнежи, климата има континентално-степски карактер.
Од реките најзначајни се Дунав и Тиса. Тие имаат повеќекратно значење, поточно се битни за: сообраќајот, земјоделството и индустријата. Најголемо езеро е Балатон, тоа претставува туристичко-рекреативен центар на Унгарија.
НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Унгарија денес живеат помалку од 10 милиони жители, со просечна густина на населеност од 106 ж/км². За населението на Унгарија е карактеристично што е во постојан пад, од пред 40-тина години, кога во земјата живееле 11 милиони жители. Унгарците по своето потекло се разликуваат од другите европски народи и припаѓаат во унгаро-финската група на народи. Освен Унгарци, тука во помал број се застапени: Романци, Срби, Хрвати и др. Најголем дел од населението се припадници на христијанската вероисповед, но голем е и уделот на нерелигиозно население.
Главен град на Унгарија е Будимпешта (речиси 2 милиони жители), а други поголеми градови се: Дебрецен, Сегедин, Мишколц и Ѓер.
СТОПАНСТВО
Унгарија располага со резерви на нафта и јаглен. Од индустриските гранки развиени се: металургијата, машинската индустрија, производство на сообраќајни средства, хемиската и прехрамбената индустрија. Од земјоделскит екултури застапени се: пченицата, пченката, шеќерната репа и сончогледот.
Унгарија извезува машини, а увезува јужно овошје и тутун.
Унгарија презентација
Романија
ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА И ГОЛЕМИНА
Романија е средноевропска земја, која на исток излегува на Црно Море, а граничи со 5 држави, и тоа: Молдавија на исток, Украина на север, Унгарија и Србија на запад и Бугарија на југ. Во овие граници зафаќа површина од околу 240 000 км².
ПРИРОДНО-ГЕОГРАФСКИ ОДЛИКИ
Романија се одликува со сложена релјефна структура. Од Планините се издвојуваат Карпатите, кои во јужните ограноци се нарекуваат Трансилвански Алпи. Тоа се млади верижни планини, со голем број на врвови над 2 000 м н.в. Втора релјефна целина е Трансилванија која е всушност висорамнина, таа е уште позната и по името Ердељ. Исто така во Романија се застапени и неколку пространи низини, тоа се: Влашката, Молдавија, Добруча и Банат.
Климата на планинските предели е планинска, со долги и снежни зими, а на пониските места е континентална. Кон Црното Море, односно околу брегот е застапена медитеранска клима.
Од реките најзначајна е реката Дунав. Другите реки извираат главно од Карпатите, а поголеми меѓу нив се: Олта, Серет и Прут. Сите реки припаѓаат во сливот на Црно Море.
НАСЕЛЕНИЕ И НАСЕЛБИ
Во Романија денес живеат околу 19 500 000 жители, со просечна густина на населеност од 84 ж/км². Од нив 89 % се Романци, а од останатите најзастапени се Унгарците со 6% и Ромите 3 %. Романците се од романската група на народи. Најголем дел од населението се припадници на православната вероисповед.
Главен град на Романија е Букурешт (речиси 2 милиони жители), а други поголеми градови се: Констанца, Темишвар, Клуж и Крајова.
СТОПАНСТВО
Романија е богата со природни ресурси, од кои најзначајни се: нафтата и земјениот гас. Од индустриските гранки најразвиени се: петрохемиската, машинската, металургијата, текстилната и прехрамбената. Од земјоделските култури се одгледува: пченка, сончоглед и шеќерна репа. Сточарството е застапено на карпатите. Романија извезува: нафта и нафтени деривати и машини. Туризмот во Романија е во развој, особено на крајбрежјето на Црно Море каде се наоѓа одморалиштето Мамаја во близина на Констанца.
